“Hale Etkisi” nedir bilir misiniz? Kişinin bir özelliğinden yola çıkıp diğer özellikleri konusunda genel bir yargıya varmaktır. Yani eğer güzel ya da yakışıklı biriyseniz, ya da kibar, bu sizin, karşınızdakinin gözünde iyi biri olma ihtimalinizi de artırıyor demektir. Tabi durum tersi için de geçerli. Olumsuz bir özelliğinizden dolayı, olduğunuzdan daha olumsuz niteliklerle özdeşleştirilebilirsiniz.
Bu tespit her ne kadar insanlar için geliştirilmiş olsa da yaşadığımız hayatlar için de aynı durum söz konusu sanırım. Ama daha çok ikinci seçenek belirgin. Eğer hayatımızda bir alanda işler yolunda gitmiyorsa tüm hayatımızın kötü gittiği hissine kapılıyoruz. Şükretmemiz gerekenler, sahip olduğumuz tüm güzellikler gözümüzde flulaşıyor. İçinde bulunduğumuz sıkıntılı durumu, hayatımıza genelleme eğiliminde oluyoruz. Oysa, yaşamımızdaki negatif gelişmeleri gerçekçi bir şekilde değerlendirmek, hayati önem arz etmekte. İnsanlar ve olaylar konusunda bir yargıya varmadan önce, insan psikolojisindeki açıklardan haberdar olmak da ciddi bir avantaj. Bundan dolayı insan her şeyden önce kendini tanımak için çaba sarf etmeli. Günümüzde belki de insan psikolojisi genel hatlarıyla herkes tarafından bilinmeli. Bilinmeli ki insan kendini yakından tanıma imkânına erişebilsin ve kendine dair farkındalığını artırabilsin. Çünkü farkındalığı yüksek bir insan kendini ve yaşamını objektif değerlendirmeye daha yakın ve yatkındır.
Ayrıca yaşamınızdaki herhangi bir olayı veya hayatınıza dâhil olan yeni birini çok kesin çizgilerle tanımlamaktan imtina edin. En azından belli bir süreliğine. Çünkü bazı olaylar yaşandığı anlar sonrasında bize bıraktıkları etkiler itibariyle beklenilenin tersine sonuçlar doğurabiliyorken, bir insanı tanımak için de çok uzun bir süreye ihtiyaç duyabiliyorsunuz. Olayların ve kişilerin sizde uyandırdıkları etkiler konusunda kafa yorarken bakış açınız kendinizden karşıya doğru olsun. Yani ‘Bendeki hangi özellik bu konuda ya da bu kişiye karşı böyle düşünmeme sebep oldu?’ sorusunun cevabı, bizim açımızdan daha detaylı bilgiler içerebilecek bir cevaptır. Herhangi bir konuyu daha geniş bir perspektiften görüp daha detaylı incelemekse yapabileceğiniz hataları minimuma indirmenizde faydalı olacaktır.
Sonuç itibariyle; siz siz olun, hem insanlar hem olaylar konusunda peşin hüküm vermekten sakının. Zira peşin hüküm peşinden pişmanlığı getirebilir..
shu_fatma_yavuz |
