Çocukların ekran başında geçirdikleri zamanın tehlikeleri hakkında çok şey yazıldı.
Bill Gates ve Steve Jobs’un ne kadar bağımlılık yapabileceğini görerek çocuklarının teknoloji kullanımını sınırladıkları biliniyor.
Bunların yanı sıra Amerikan Pediatri Akademisi, anne-babalara 2 ila 5 yaş arası çocuklarının ekran kullanımını günde bir saat ile sınırlandırmalarını ve 6 yaş ve üstü çocuklar için “tutarlı sınırlar” koymalarını tavsiye ediyor.
Akıllı telefon bağımlılığı tüm dünyayı kıskacı altına alıyor
Buradaki ana mesaj, ekran başında geçirilen zamanın başlı başına zararlı olmasından öte, ekran zamanı nedeniyle çocuğun oyun oynama, başkalarıyla etkileşim kurma ve iyi bir gece uykusu alma gibi daha anlamlı etkinliklerden uzaklaşmasıdır.
Peki ya ebeveynler?
Bu konuda gerçekleştirilmekte olan araştırmalar, ebeveynlerin ekran kullanımının çocuğun gelişimi üzerindeki rolüne odaklanıyor ve ne yazık ki haberler iyi değil.
Kaybolan konuşma sanatı
Erken çocukluk dönemi eğitimcisi ve yazar Erika Christakis, Atlantik dergisinde ebeveynlerin teknoloji yüzünden sürekli dikkatinin dağıldığını ve bunun çocukların gelişimlerine zarar verdiğini ifade ediyor.
Ortalama bir akıllı telefon kullanıcısı telefonunu günde 85 kez kontrol ediyor. Amerikalıların neredeyse yarısı (% 46), akıllı telefonları olmadan yaşayamayacaklarını söylüyor.
Dikkati dağınık ebeveynlere yöneltilen temel suçlamalardan biri, çocuklarının dil gelişimine zarar vermeleridir. Ki dil gelişimi okul başarısının en iyi yordayıcısıdır.
Beyin gelişimi için karşılıklı iletişimin önemini gösteren çalışmaları referans alan Christakis dergideki yazısında şu ifadelere yer veriyor;
“Ebeveynlerin yeni doğmuş ve yeni yürümekte olan bebeklerle iletişimleri sırasında kullanma eğilimi gösterdikleri sesli ifadeler yüksek perdeli (tiz) tondadır, basitleştirilmiş dilbilgisine ve abartılmış bir coşkuya sahiptir. Bu konuşma tarzı yetişkinler için bıkkınlık verici olsa da bebekler bundan çok hoşlanırlar. Bu konuda yapılan bir araştırma, etkileşimli ve duygusal olarak karşılıklı bu konuşma biçimine maruz kalan 11 ve 14 aylık bebeklerin 2 yaşına geldiklerinde diğer bebeklerden iki kat daha fazla kelime bildiğini gösteriyor.”
Şimdilerde ebeveyn ve çocuk arasındaki bu önemli etkileşim, gelen bir metin, e-posta veya Instagram “like”ı nedeniyle yok olup gitme tehlikesiyle karşı karşıya.
Kaçırılan fırsatlar
Yetişkinler, bir çocuğa yeni kelimeler öğretmek için çok çaba sarf etseler dahi, gelen bir bildirim bu çabanın boşa harcanmasına neden olabilir.
38 anne ve onların iki yaşındaki çocuklarının yer aldığı bir araştırmada, annelerden çocuklarına her seferinde iki yeni kelime öğretmeleri istendi. Öğrenme periyotlarından birinde, annenin telefonu çalacak ve anne öğretime ara verip, çağrıya cevap verecekti. Diğer öğrenme periyodunda ise anne ve bebek etkileşimi kesintiye uğramayacaktı. Araştırma sonuçları, öğretimin kesintiye uğramadığı durumda çocukların kelimeleri öğrendiğini, annenin telefona cevap vererek etkileşimi kesintiye uğrattığı durumda ise çocukların kelimeleri öğrenemediğini gösterdi.
Christakis ayrıca, çocukların ebeveynlerin dikkatlerini çekmek için programlandığını da ileri sürüyor. Bu da, sürekli dikkatleri dağılmış ebeveynlerin genellikle çocukların dikkat çekmek için kullandıkları olumsuz davranışlar ve öfke krizlerini arttırma ihtimalinin yüksek olduğu anlamına geliyor.
Artan tehlike
Christakis daha endişe verici bir noktaya dikkat çekerek, dikkati dağınık ebeveynlerin çocuklarını tehlikeye attığını belirtiyor.
Christakis’in atıfta bulunduğu bir başka araştırmaya göre ise, 5 yaşından küçük çocuklar için hastaneye gitme sıklığının 3G teknolojisi olan kentlerde arttığı tespit edilmiştir.
2005 yılından 2012’ye kadar, 3G kapsama alanı genişledikçe 5 yaşın altındaki çocuklarda yaralanmalar %10 artmıştır. Araştırmacılar bunun nedenini, akıllı telefonların çocuğun bakımı ile ilgilenen yetişkinlerin dikkatini dağıtmasına bağlıyor.
Bağımlı ebeveynler
Pek çok akıllı telefon kullanıcısı, sürekli olarak telefonlarını kontrol etme, bunu yapamadıklarında öfkelenme, uygunsuz ya da tehlikeli olsa bile telefonlarını kontrol etme gibi bağımlılık belirtileri gösteriyor. Bu nedenle, yalnızca ebeveyn ve çocuk arasındaki etkileşim kesintiye uğramakla kalmıyor, aynı zamanda ebeveynler de huysuz ve somurtkan olabiliyor.
Christakis, “Mobil cihaz kullanımı nedeniyle çocukla iletişimi sekteye uğrayan ebeveynler, etkileşimde bulunan ebeveynlere göre daha çabuk sinirlenebilirler.” diyor. Bununla birlikte, Christakis, helikopter ebeveynliğinin üstün taraflarını övmekten uzak duruyor. Ebeveynler işlerini tamamlarken, çocuklara kendilerini eğlendirmelerini ya da dışarı çıkıp oynamalarını söylemenin çok iyi bir fikir olduğunu ifade ediyor. Çocukların bağımsızlığı öğrenmeleri gerekiyor, fakat asıl mesele ebeveynlerin bedenen oradayken zihnen orada olmamaları.
“Hayal edilebilecek en kötü ebeveynlik modeliyle karşı karşıyayız – bu ebeveynler fiziksel olarak her zaman oradalar, bu nedenle çocukların özerkliğini engelliyorlar, ama duygusal olarak her zaman orada değiller.”
Bunun yetişkinlere de pek bir faydası yok diyor ve ekliyor: “Bu, iletişimde sürekli olarak çamaşır makinalarının sıkma devresinde sıkışıp kalmanın dijital bir eş değeri gibi.”
“Ebeveynler kendilerinde, tüm insanlara ve her şeye bu bunaltıcı baskıyı yapma hakkını görmekten vazgeçmeliler. Çocuğunuzu bir oyun parkına götürün! Ona karşı yönlendirici olmaktan kaçının. Endişelenmeyin, her şey yolunda olacak. Ama eğer çocuğunuzla birlikteyseniz, o telefonu lütfen elinizden bırakın.”
